Eind 2019 barstte de bom: het vertrouwen was weg en de steun voor de fusie verdween als sneeuw voor de zon. Jeltje Schraverus kwam in het heetst van de strijd aan het hoofd van de beide ziekenhuizen te staan. Zij moest de rust terugbrengen en kwam al snel tot de conclusie dat daar maar één oplossing voor was: de fusie terugdraaien. Een interview met een doorwinterde bestuurder.

Fusies slagen vaak niet, hoe veelbelovend ze ook lijken. Hoe kon deze fusie zo vreselijk mislukken, is dit puur te wijten aan slechte communicatie?

"Ik denk dat het te maken heeft met verwachtingen. De fusie begon met de afspraak: we laten beide ziekenhuizen volwaardig bestaan. Maar men heeft verzuimd om duidelijk te definiëren wat dat is, een volwaardig ziekenhuis.
Het Slingeland had en heeft nog steeds behoefte aan nieuwbouw, en gedurende de planning kwam men erachter dat het misschien wel handig zou zijn als bijvoorbeeld de verloskunde, de intensive care en de acute zorg gecentreerd werden in het nieuwe ziekenhuis aan de A18. Dat was een rationele beslissing, waar iedereen bij betrokken is geweest die erbij betrokken moest zijn. Maar toen dat naar buiten kwam toen ontplofte de boel in Winterswijk, want er stond immers op papier dat het SKB een volwaardig ziekenhuis zou blijven. Hierna vertrouwden ze niemand meer en is er bijzonder ongelukkig gecommuniceerd."

Hoe had deze fusie wel kunnen slagen?

"Ik denk dat je van tevoren wat beter moet nadenken voordat je beloftes doet en die op papier gaat zetten. En als je iets op papier zet, dan moet je je er wel aan houden. Je moet wat langer nadenken over de consequenties die zo’n fusie heeft, en die consequenties ook met elkaar bespreken voordat je dat hele traject ingaat, zodat je zeker weet dat je aan het einde niet verrast wordt.
De verrassing kwam hier ook aan het einde. Want plotseling zou het geen volwaardig ziekenhuis meer zijn. Ik snap die emotie wel, want er was iets beloofd en daar heeft men zich niet aan gehouden. Er zijn in het verleden al een paar pogingen ondernomen om het SKB met een ander ziekenhuis te laten fuseren en al die pogingen zijn mislukt. Dus je had kunnen bedenken dat dit gevoelig lag."

In juli 2020 werd jij aangesteld als interim-voorzitter van de RvB. Welke opdracht kreeg je mee?

"Voor mij had er een bestuurder gezeten, die al na vijf weken door de medische staven werd weggejaagd, omdat hij met alle macht probeerde de fusie te redden. Ik heb vanaf het begin gezegd, ik ben neutraal, ik heb hier nog geen mening over. Ik heb daarna gedurende drie weken met iedereen gesproken en heb daarna geconstateerd dat de fusie een onmogelijke zaak was.
Die mensen hebben zo’n hekel aan elkaar gekregen dat, ook al zou je rationeel vinden dat die samenwerking door moet gaan, de emoties de kans van slagen in de weg zitten. Dus ik ben teruggegaan naar de Raad van Toezicht en gezegd: ik heb geconcludeerd dat het niet kan en ik ga dat communiceren. Dat heb ik ook gedaan, met een vlog in beide ziekenhuizen, waarin ik aankondigde te gaan beginnen met een defusie. En dat deze einde van 2020 een feit moet zijn.
In het SKB stonden ze te juichen toen we uit elkaar gingen, maar in het Slingeland was er echt rouw, want die hadden de hoop op de nieuwbouw van hun ziekenhuis gevestigd. Op 1 januari was de defusie een feit en werd ik aangesteld als directeur van het Slingeland.
Het SKB kreeg ook een nieuwe directeur. Boer & Croon heeft beide nieuwe raden van toezicht geselecteerd. Beide ziekenhuizen zijn vanaf die datum geheel ontvlecht."

Er was natuurlijk een rationale om tot een fusie te komen, dat betekent dat er onderliggende kwesties waren. Die moeten nog wel worden opgelost?

"Het kwam vooral omdat het SKB een heel klein ziekenhuis is, met nog geen 100 miljoen omzet. Dan kom je klem te zitten met de aantallen die je nodig hebt om bijvoorbeeld bepaalde soorten van chirurgie te kunnen blijven doen. Die aantallen gaan ze nu niet halen. Maar of ze dat met Slingeland gaan doen, of zoals nu met het Medisch Centrum Twente, als je daarmee de dingen oplost kan het ook.
Of het een duurzame oplossing is, is maar de vraag. Het Slingeland heeft 200 miljoen omzet, die heeft wel bestaansrecht, maar het wordt wel heel moeizaam om het SKB in deze tijd overeind te houden. Daarnaast krijgt Winterswijk een zogenaamde beschikbaarheidsbijdrage van 2,5 miljoen euro. Dat is ooit ontstaan in de punten van Nederland: Vlissingen, Den Helder, Winterswijk, waar je eigenlijk te weinig inwoners hebt om de eerstehulpafdeling open te kunnen houden, maar waar het wel moet omdat de afstanden te groot zijn. Iedereen moet binnen 45 minuten bij een eerstehulpafdeling kunnen komen."

"Het moment dat het Slingelandziekenhuis zijn nieuwbouw weet te realiseren aan de A18, dan vervalt die beschikbaarheidsbijdrage bij het SKB, omdat het Slingelandziekenhuis dan voor iedereen in de grensregio binnen 45 minuten bereikbaar is. Dan komen de problemen. 2,5 miljoen is heel veel geld op 100 miljoen. Zij moeten nu echt keuzes gaan maken. Ik blijf nog een paar jaar aan en daarna maak ik plaats voor een nieuw bestuur. Dat heeft te maken met de nieuwbouw voor het Slingeland. We zijn nu een plan aan het maken om deze nieuwbouw te financieren voor om en nabij de 175 miljoen euro. De oorspronkelijke begroting was bijna 300 miljoen euro, maar dat was veel te ruim. We gaan een kwart minder bouwen. Dat kan ook wel in deze tijd, omdat veel zorg is verplaatst naar de eerste lijn of door middel van telefonische afspraken kan worden afgehandeld."

"Iedereen is eindelijk klaar met het conflict. Vergeet niet, we hebben tussendoor ook nog corona gehad. Dus mensen zijn toe aan iets positiefs en kijken het liefst vooruit."