Nederland moet kiezen: accepteren we veranderingen in de zorg of zetten we de toegang ertoe op het spel?
Huidige stand van zaken
Deze week werden de uitslagen bekend van het jaarlijkse internationale Ipsos-onderzoek naar de publieksperceptie van de gezondheidszorg. Een paar zaken vallen op. Nederlanders zijn over het algemeen tevreden over de huidige zorg. Ze hebben het zorginfarct dat Corona bijna teweeg bracht achter zich gelaten en kijken naar wat de toekomst gaat bieden. Nederlanders blijken echter wel degelijk te beseffen dat de toegang tot de zorg de komende jaren op het spel staat. Wat daarbij opvalt is Nederlanders er geen vertrouwen in hebben dat hervorming en digitalisering van de gezondheidszorg voldoende soelaas gaat bieden. Ook zijn zij er zich van bewust dat de krapte op de arbeidsmarkt een belemmerende factor is.
Arbeidstekort
Dat laatste is helaas reeds de realiteit van de dag. De afgelopen zomer hebben we diverse keren moeten vaststellen dat zorginstellingen tijdelijk de deuren van afdelingen moesten sluiten. Ook werden mantelzorgers gewaarschuwd dat zij hun naasten meer zouden moeten ondersteunen, zelfs binnen de muren van een zorginstelling. De zorgverleners kunnen het niet meer aan. Alles wijst erop dat dit de komende jaren zal verergeren. De zorgsector staat daarin niet alleen: bijna alle andere sectoren kampen met een arbeidstekort. Het is echter gemakkelijker om vluchten te schrappen wegens tekort aan beveiligers op Schiphol, dan om te snijden in de zorg. De Nederlandse bevolking wordt bovendien steeds ouder. Er komen steeds meer 75-plussers en hoogbejaarden bij. De zorgvraaggroei kunnen we dus onmogelijk stoppen. De toestand in de zorg wordt (en is dat op sommige plaatsen al) schrijnend.
Zoektocht naar oplossingen
Nederlanders kunnen echter ook zelf een bijdrage leveren. Want er zijn voldoende oplossingen die de druk op de zorg kunnen verlichten. Maar steeds wanneer zorgbestuurders, in samenspraak met zorgverzekeraars, artsen en verpleegkundigen, zich voornemen een fundamentele verandering door te voeren, valt het op dat het publiek hier tegen in verweer komt. Of het nu gaat om de samenvoeging van zorginstellingen (meestal om één van die twee uit de brand te helpen), of het wijzigen van zorgprocessen met behulp van digitale oplossingen die een behoorlijke bijdrage kunnen leveren in het oplossen van het personeelstekort. Men lijkt alleen de negatieve kanten van zo´n verandering te willen zien. Terwijl er toch aanwijsbaar een fundamentele hervorming van het zorglandschap noodzakelijk is. Het integrale zorgakkoord dat onlangs tussen alle zorginstellingen, het ministerie van VWS en zorgverzekeraars gesloten is, zoekt de oplossingen ook (onder andere) in betere samenwerking in de regio en de inzet van nieuwe technologieën. Het is aan bestuurders en medisch professionals om uit te leggen hoe die de verzekerde en de patiënt ten goede komen. En het is aan het Nederlandse publiek om hier open voor te staan.
De toekomst van de zorg
Het wordt de komende jaren echt anders in de Nederlandse zorg. We kunnen kiezen voor simpelweg ‘minder’, omdat we ons niet aanpassen, of we kunnen kiezen voor een gezondheidszorg die, tegen de verwachting van het Nederlandse publiek in, juist beter wordt. Bewezen nieuwe organisatiestructuren en bewezen technologieën staan daarvoor klaar. Betere zorg kan echt, ook de komende decennia. Als we durven.